هاوينگ (Halving) يا نصف شدن پاداش استخراج بيت كوين ، برنامه‌اي از پيش طراحي شده براي سازماندهي استخراج بيت كوين است. اين موضوع براي سرمايه‌گذاران و ماينرهاي اين رمزارز اهميت فراواني دارد چراكه علاوه‌بر استخراج، بر ميزان قيمت بيت‌كوين نيز بسيار تاثيرگذار است. اما هاوينگ بيت كوين چيست و چه تأثيري بر روي اين ارز ديجيتال دارد؟
استخراج بيت كوين
خريدوفروش بيت‌كوين، كلود ماينينگ همچنين انجام عمليات استخراج، از راه‌هاي به‌دست آوردن بيت‌كوين به‌شمار ميروند. شايد با شنيدن كلمه استخراج چيزي مشابه استخراج طلا از معادن طبيعي در ذهن شما شكل بگيرد. اما براي انجام ماينينگ يا استخراج بيت كوين با ماينر لزومي ندارد كه دل سنگ و كوه را جست‌وجو كنيد.
شايد در نگاه اول تصور كنيد كه استخراج بيت‌كوين، بدون صرف هزينه براي همگان امكانپذير باشد. اما بايد بدانيد كه طبق پروتكل طراحي شده براي اين رمزارز، استخراج هر بلاك بيت‌كوين به‌طور تقريبي 10 دقيقه زمان مي‌برد و ابزاري كه براي استخراج آن استفاده ميشود، دستگاه‌هاي پردازشي پرقدرت و گران قيمتي است كه طبيعتاً برق بسيار زيادي نيز استفاده مي‌كنند و استفاده از اين دستگاه‌هاي استخراج كننده كه بنام دستگاه‌هاي ماينر شناخته ميشوند، شايد براي افراد يا شركت‌هاي كوچك چندان مناسب و مقرون به‌صرفه نباشد.
درحدود 11 سال پيش و با پيدايش بيت‌كوين، شكل جديدي از پول به سيستم مالي دنيا معرفي شد. بيت‌كوين به همگان نشان داد كه باوجود نامرئي بودنش، مي‌توان به آن اعتماد كرد و از آن در پرداخت هزينه‌ها و انجام تراكنشها استفاده نمود.
براي آنكه ارزش بيت‌كوين در درازمدت با افت روبرو نباشد، از سوي خالق گمنام آن يعني ساتوشي ناكاموتو سرشناس، تدابيري انديشيده شد. بهره‌گيري از پروتكل گواه اثبات كار و همچنين طراحي هاوينگ بيت كوين يا نصف شدن پاداش استخراج ماينر را مي‌توان به‌عنوان سرآمد اين دورانديشي‌ها به شمار آورد.
ناكاموتو براي كنترل عرضه و تقاضاي بيت‌كوين، فرآيندي به نام هاوينگ طراحي نمود كه در اين فرآيند پاداش‌هاي حاصل از استخراج بيت‌كوين هر چهار سال يك بار نصف ميشود.
بيت‌كوين محدوديتي 21 ميليون واحدي دارد و تاكنون بيش از 18.2 ميليون بيت‌كوين استخراج شده است. اين بدان معني است كه پس از استخراج تمام اين 21 ميليون سكه، ديگر امكان استخراج بيت‌كوين بيشتري وجود ندارد.
هر روز نيز مقداري بيت‌كوين توليد و به چرخه‌ي بيتكوينهاي درگردش افزوده ميشود تا اينكه در حدود سال 2040 تعداد بيتكوينهاي موجود در بازار به رقم 21 ميليون واحد نزديك ميشود ولي استخراج آخرين بيت كوين تا 100 سال پس از آن زمان خواهد برد.
درحالي‌كه شيوع بيماري كوويد19 طي چند هفته اخير بيشتر تيترهاي مهم خبري را از آن خود كرده است، بخش زيادي از توجه فضاي ارزهاي ديجيتال به سمت هاوينگ (نصف شدن) پاداش بلاك بيت كوين معطوف شده است. اكنون پس از هاوينگ‌هاي بيت كوين كش و بيت كوين اس‌وي، انتظارها براي هاوينگ كه فقط چهار هفته با آن فاصله داريم، به اوج خود رسيده است. وب‌سايت كوين تلگراف در گزارش تازه خود وضعيت احتمالي استخراج‌كنندگان بيت كوين بعد از هاوينگ را بررسي كرده است.
هاوينگ يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي بيت كوين را محقق مي‌كند: وضعيت ضدتورمي آن. در زمان آغاز به كار بيت كوين، هر 10 دقيقه و پس از استخراج هر بلاك، 50 واحد بيت كوين توليد ميشد. اما اين ميزان هر چهار سال يك بار به نصف كاهش مي‌يابد. هاوينگ پيش رو، سومين رويداد هاوينگ است و نرخ عرضه بيت كوين را به 6.25 كوين در هر 10 دقيقه كاهش مي‌دهد.
بسياري از اعضاي صنعت بيت كوين به شدت منتظر هاوينگ هستند و بسياري از آنها چشم‌انداز بازار را پس از كاهش عرضه كوين، مثبت و صعودي مي‌بينند. توليد واحدهاي جديد به نصف كاهش مي‌يابد و انتظار مي‌رود تقاضا يا ثابت بماند و يا بيشتر شود. اين يعني طبق قوانين عرضه و تقاضا، قيمت بيت كوين بايد افزايش پيدا كند.
با اين حال، اين طور نيست كه قيمت هميشه رفتار مورد انتظار را نشان دهد. بنابراين احتمال دارد كه قيمت بيت كوين پس از هاوينگ ثابت بماند و يا حتي افت كند. عوامل متعددي ممكن است بر قيمت تأثير بگذارند كه از آن جمله مي‌توان به سفته‌بازي معامله‌گرها اشاره كرد. به عنوان مثال،معاملات مارجين در قرارداد هاي آتي به عنوان يك عامل محرك در قيمت بيت كوين به هنگام نوسانات بازار شناخته ميشود؛ اتفاقي كه به هنگام سقوط 12-13 مارس (22-23 اسفند) مشهود بود و باعث ليكوئيد شدن (از بين رفتن سرمايه) بسياري از موقعيت‌هاي داراي اهرم شد. همبستگي فعلي بازار بيت كوين و بازار سهام نيز نمونه ديگري از چگونگي عدم مطابقت بيت كوين با منطق عرضه و تقاضا است.
ماينرها هم بر قيمت تأثير مي‌گذارند
با اينكه سفته‌بازي قطعاً عامل موثري در نوسانات بيت كوين است، ماينرها نيز عامل مهم ديگري در فشار براي فروش بيت كوين به شمار ميروند، زيرا آنها بايد بيت كوين‌هاي استخراج‌شده خود را نقد كنند تا بتوانند به عمليات ماينينگ ادامه دهند. به جز تبادلات ديگر، ماينرها نيز بخش اعظمي از جريان ورودي صرافي‌ها را تشكيل مي‌دهند. درحالي‌كه معامله‌گرها اغلب خريد و فروش بيت كوين انجام مي‌دهند، ماينرها فقط مي‌فروشند.
با توجه به اينكه ماينرها يا همان استخراج‌كنندگان بخش بزرگي از پازل بيت كوين را تشكيل مي‌دهند، چگونگي آمادگي آنها براي هاوينگ پيش‌رو حائز اهميت است، زيرا مي‌تواند به پيش‌بيني بهتر درباره حركت قيمت پس از هاوينگ كمك كند. سقوط اخير قيمت بيت كوين باعث بزرگترين ميزان افت سختي استخراج از سال 2011 شد و فشار فروش از سوي استخراج‌كنندگان را بيشتر كرد. با كاهش شديد سودآوري، بسياري از آنها مجبور به خاموش كردن دستگاه‌هاي خود شدند.
اگر قيمت بيت كوين بالا نرود؟
اگر قيمت‌ها به ميزان قابل‌توجهي افزايش پيدا كنند، جاي نگراني نيست زيرا استخراج‌كنندگان با دستگاه ماينر خود كوين كمتري دريافت مي‌كنند اما مي‌توانند هر كوين را به ارزش بيشتري بفروشند. اينجا پرسش مهمي مطرح ميشود: اگر قيمت‌ها ثابت بمانند و يا حتي بدتر از آن افت كنند، هر استخراج‌كننده چه خواهد كرد و كل شبكه چه رفتاري را نشان خواهد داد؟ هر تغيير قيمتي مي‌تواند پايان كار بسياري از استخراج‌كنندگان باشد، هزينه‌هاي هر استخراج‌كننده‌اي در قيمت به‌خصوصي سربه‌سر ميشود و از همه مهم‌تر، هر استخراج‌كننده‌اي استراتژي خاص خود را دارد.
اگر بيت كوين قيمت فعلي (6,720 دلار در زمان نگارش مقاله) را حفظ كند و توليد هم به نصف كاهش پيدا كند، استخراج‌كننده‌ها با وضعيتي مشابه آنچه در 12-13 مارس اتفاق افتاد روبرو خواهند شد. اين وضعيت مي‌تواند براي بخش قابل‌توجهي از شبكه استخراج، كه هنوز با تجهيزات قديمي مانند انت‌ماينر اس 9 (Antminer S9) كار مي‌كنند، مشكل ايجاد كند.
براي اينكه افرادي كه از انت‌ماينر اس 9 استفاده مي‌كنند و افرادي كه هزينه برق پايين در محدوده 0.03 تا 0.05 دلار براي هر كيلووات در ساعت دارند، سودآوري استخراج خود را حفظ كنند، قيمت بيت كوين پس از هاوينگ بايد در محدوده 7,600 تا 13,000 دلار باقي بماند، البته با اين فرض كه سختي استخراج تغيير چنداني پيدا نكند. با در نظر گرفتن هزينه‌هاي اضافي ميزباني، مكان و هزينه برق بالاتر در كشورهايي خارج از چين، قيمت مناسب براي سربه‌سرشدن هزينه‌هاي استخراج‌كننده از اين هم بالاتر مي‌رود.
بنابراين، هاوينگ بيت كوين ممكن است باعث خارج‌شدن اكثر انت‌ماينرهاي اس 9 و ساير تجهيزات قديمي از شبكه استخراج بيت كوين شود. بر اساس گزارش بلاك‌ورسلوشنز، انت‌ماينرهاي اس 9 تقريباً 30 درصد نرخ هش شبكه بيت كوين را تشكيل مي‌دهد و اكثر اين دستگاه‌ها توسط استخراج‌كنندگاني استفاده ميشوند كه مجبور هستند بيش از 0.03 دلار براي هر كيلووات برق در ساعت بپردازند.
اگر دستگاه‌هاي قديمي‌تر خاموش شوند، افت شديدي در سختي استخراج ايجاد ميشود و در عوض، استخراج براي افرادي كه باقي مي‌مانند سودآورتر خواهد شد، زيرا در اين صورت به بخش بزرگتري از شبكه استخراج دسترسي خواهند داشت. به گفته مت ديسوزا (Matt D’Souza)، مديرعامل بلاك‌ورسلوشنز، شركت ارائه‌دهنده خدمات استخراج ارز ديجيتال، افت سختي استخراج ممكن است حتي بيشتر از سقوط 12-13 مارس باشد. او گفت:
كاهش سختي پس از هاوينگ كاملاً وابسته به سود ماينرها است، كه خود تحت تاثير قيمت بيت كوين است. اگر بيت كوين از 9,000 دلار پايين‌تر برود، سود ماينرها كاهش خواهد يافت. اگر بيت كوين در 7,200 دلار بماند، بسياري از ماينرها بايد دستگاه‌هاي خود را خاموش كنند. اگر پس از هاوينگ بيت كوين براي چند هفته پايين‌تر از 9,000 دلار باقي بماند، حدود 27 تا 35 درصد شبكه مجبور به خاموشي دستگاه‌هاي خود خواهند شد.
استخراج‌كنندگاني كه از تجهيزات پيشرفته‌تر استفاده مي‌كنند چطور؟ با توجه به اينكه انت‌ماينر اس17 مي‌تواند با 50 درصد مصرف برق بيشتر 300 درصد سريع‌تر از اس9 استخراج كند، با قيمت برق يكسان در محدوده 0.03 تا 0.05 دلار، قيمت مناسب براي سربه‌سرشدن هزينه‌ها حدوداً بين 3,000 تا 5,000 دلار خواهد بود.
اين يعني با خاموش شدن دستگاه‌هاي قديمي‌تر و كاهش سختي، استخراج با هزينه برق بالاتر هم مي‌تواند هنوز در بازي باقي بماند، حتي اگر قيمت تغييري پيدا نكند. در وبينار اخير Chainalysis، كريس بنديكسون (Chris Bendiksen)، رئيس بخش تحقيقات در شركت كوين شيرز (CoinShares)، همين الگو را در سقوط ماه مارس دخيل مي‌دانست كه به عقيده او آزمايشي براي هاوينگ بود. بنديكسون اظهار داشت:
نتيجه اين خواهد بود كه پس از هاوينگ و احتمالاً پس از چند ماهِ بي‌ثبات، صنعت استخراج موقعيتي بسيار قوي‌تر خواهد داشت و مجموع هزينه‌هاي آن به طور كلي كمتر خواهد بود
سرمايه‌گذاري بدون ريسك: قراردادهاي آتي يا اختيار معامله
اگر قيمت در سطح فعلي باقي بماند و يا حتي افت كند، تجهيزات پيشرفته‌تر مي‌توانند در بازي باقي بمانند، حتي در مناطقي كه قيمت برق نسبتاً گران است. با توجه به اينكه احتمال رسيدن به قيمت سربه‌سرشدن هزينه‌ها براي اس 9 كم خواهد بود، تمايل به استفاده از تجهيزات پيشرفته‌تر بيشتر ميشود. اين يعني استخراج‌كنندگاني كه از تجهيزات پيشرفته‌تر استفاده مي‌كنند، احتمالاً به سرمايه بيشتري دسترسي دارند و بنابراين، استراتژي‌هاي متفاوتي براي بازده استخراج خود خواهند داشت.
فروش بيت كوين‌هاي تازه استخراج‌شده در بازار نقدي ساده‌ترين روش براي ادامه فعاليت و سودآوري استخراج‌كنندگان است. استراتژي‌هاي مختلفي با درجات مختلفي از ريسك، پاداش و سرمايه اوليه وجود دارند. معامله مشتقات (قراردادهاي آتي و اختيار) يكي از اين استراتژي‌ها است كه به استخراج‌كننده‌ها كمك مي‌كند تا در برابر نوسانات قيمت بيت كوين از سرمايه خود محافظت كنند.
استخراج‌كنندگان براي اينكه بيش از اندازه تحت تأثير نوسانات كوتاه‌مدت قرار نگيرند، مي‌توانند از قراردادهاي آتي يا اختيار معامله استفاده كنند. به اين منظور، استخراج‌كنندگان مي‌توانند از طريق قراردادهاي آتي بيت كوين موقعيت شورت (Short) باز كنند و يا يك قرارداد اختيار معامله بخرند كه به آنها اجازه مي‌دهد بيت كوين را با قيمتي مشخص (قيمت انجام معامله) در آينده بفروشند.
استراتژي مذكور احتياج به سرمايه دارد. اما گزينه‌هاي ديگري نيز براي استخراج‌كنندگان موجود هستند، از سرمايه‌گذاري خصوصي گرفته تا وام‌هاي همتابه‌همتا و حتي خطوط اعتباري از اپليكيشن‌هاي محبوب ارز ديجيتال مانند نكسو (Nexo) يا بلاكفاي (BlockFi)، كه اخيراً اعلام كرده براي اولين بار اعتبار در اختيار استخراج‌كننده‌ها قرار مي‌دهد.
ترفندهاي ديگر براي ماينرها
اگر استخراج‌كنندگان تمايل به سرمايه‌گذاري روي مشتقات نداشته باشند، اقدامات ديگري نيز وجود دارد كه مي‌تواند سرمايه آنها را حفظ كند. به عنوان مثال، بسياري از استخراج‌كنندگان مي توانند از فضاي استخراج خود براي ارائه خدمات اشتراك فضا و هاستينگ استفاده كنند. اين كار به آنها اجازه مي‌دهد تا بيشترين استفاده را از فضاي موجود ببرند و از هاستينگ و دريافت هزينه برق نيز كسب درآمد داشته باشند.
اتاقك‌هاي متحرك استخراج نيز اخيرا طرفداران زيادي پيدا كرده‌اند. گرچه آنها براي افرادي كه در حال حاضر دستگاه استخراج دارند، راهكار خوبي نيستند اما راهي مقرون‌به‌صرفه براي شروع به كار استخراج‌كنندگان با مقياس كم، حتي پس از هاوينگ هستند. اقدام ديگري كه استخراج‌كنندگان، چه تجهيزات قديمي داشته باشند و چه پيشرفته، مي‌توانند انجام دهند پيش‌گرفتن برنامه‌اي مشخص و زمان‌مند براي خريد ماهانه ميزان معيني از تجهيزات استخراج است تا بتوانند هنگامي كه توليد‌كنندگان قيمت‌ها را پايين مي‌آورند، اين تجهيزات را با قيمت ارزان‌تري خريداري كنند. ديسوزا به اهميت خريد تجهيزات در زمان مناسب اشاره كرد:
تعويض تجهيزات در زمان مناسب حياتي است. بلاك‌ورسلوشنز زمان مناسب براي كنارگذاشتن تجهيزات قديمي و شروع به كار با تجهيزات جديدتر را به مشتريان خود اعلام مي‌كند. ما از مشتريان‌مان خواستيم تا بين مي تا ژوئن 2019 (ارديبهشت تا خرداد 98) تجهيزات قديمي‌تر خود را بفروشند و تجهيزات جديدتر خريداري كنند تا آمادگي لازم را داشته باشند. استخراج‌كنندگان همچنين مي‌توانند با فروش تجهيزات قديمي‌تر فعلي به استخراج‌كنندگاني كه از برق ارزان‌قيمت يا رايگان استفاده مي‌كنند، تجهيزات جديدتر بخرند و آنها را ارتقا دهند تا از آسيب حركات قيمت پس از هاوينگ در امان بمانند. همچنين، برخي از استخراج‌كنندگاني كه از برق يارانه‌اي يا حتي نيروگاه‌ها استفاده مي‌كنند و مي‌توانند برق اضافي خود را براي قدرتمندتركردن تجهيزات استخراج به كار بگيرند، در برابر حركات قيمت بيت كوين خودبه‌خود ايمن هستند.
در آخر، گزينه ديگر براي استخراج‌كنندگان اين است كه از استخراج بيت كوين به طور كامل دست بكشند و به استخراج ارز ديجيتال ديگري كه الگوريتم استخراج مشابهي دارد، بپردازند. با اين حال، استخراج‌كنندگان بيت كوين به سرسختي مشهور هستند و انعطاف‌پذيري استخراج‌كنندگان با كارت گرافيك را ندارند. بنابراين، تغيير شبكه استخراج احتمالاً گزينه بسياري از آنها نيست.
هاوينگ در ارز هاي ديگر :
در انتها يادآور ميشود كه هاوينگ تنها مختص بيت‌كوين نيست و رمزارزهاي ديگري نيز به شكل‌هاي مختلف از اين ابتكار به كار گرفته شده در شبكه بيت‌كوين استفاده مي‌نمايند. به‌عنوان مثال بيت‌كوين كش (BCH) و بيت‌كوين اس وي (BSV) نيز كه از دل شبكه بلاكچين بيت‌كوين متولد شده‌اند نيز، هاوينگ را به‌عنوان راهكاري براي حفظ ارزش قيمت خود در نظر گرفته‌اند.
رمزارز دش (DASH) نيز هاوينگ را به گونه‌اي ديگر براي خود تعريف كرده است و هر ساله پاداش استخراج آن درحدود 7.1 درصد نسبت به سال قبل كاهش مي‌يابد.
بالاتر گفتيم كه درحال حاضر، هر 10 دقيقه 12.5 بيت‌كوين پاداش ارائه ميشود كه پس از اجراي هاوينگ اين ميزان به 6.25 بيت‌كوين كاهش خواهد يافت. اما در فرآيند استخراج اتريوم، در ابتدا هر 15 ثانيه سه اتريوم به ازاي حل هر بلاك پاداش ارائه ميشد كه اين ميزان با توافق توسعه‌دهندگان اين رمزارز هم‌اكنون به 2 اتريوم در هر 15 ثانيه كاهش پيدا كرده است. در آينده نزديك نيز قرار است پاداش حل هر بلاك اين رمزارز، به يك اتريوم كاهش يابد.
دستگاه ماينر